Κάθε πότε πρέπει να εξετάζω το μαστό μου και με ποιο τρόπο;
Ο μαστός μας είναι καλό να εξετάζεται με ψηλάφηση που κάνουμε μόνες μας μία φορά το μήνα, τη δεύτερη εβδομάδα από την έναρξη της περιόδου για τις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και κάποια σταθερή μέρα του μήνα για τις μετεμμηνοπαυσιακές. Με κυκλικές κινήσεις ψάχνουμε όλο το μαστό ξαπλωμένες όπως θα μάς δείξει ο ειδικός μαστολόγος. Επίσης κάνουμε ψηλάφηση όρθιες στο ντους.
Ποιος είναι ο κατάλληλος γιατρός για να απευθυνθώ για το μαστό μου;
Ο μαστολόγος- χειρουργός μαστού. Επειδή οι μαστολογικές παθήσεις και ιδιαίτερα ο καρκίνος του μαστού γίνονται όλο και πιο σύνθετες στην διαγνωστική και θεραπευτική τους προσέγγιση, τις τελευταίες δεκαετίες δημιουργήθηκε σε διάφορες χώρες εξειδίκευση σε αυτόν τον τομέα. Στη χώρα μας δεν υπάρχει επίσημη εξειδίκευση ακόμη, μπορεί όμως κανείς να επιδιώξει να εξειδικευτεί στο ευρωπαϊκό πλαίσιο και να αποκτήσει ευρωπαϊκή πιστοποίηση χειρουργού μαστού ως FEBS(Breast Surgery). Δεδομένου ότι ο καρκίνος του μαστού είναι πρώτη αιτία θανάτου για τις γυναίκες από 45 έως 60 ετών και η γυναίκες που απευθύνονται σε ειδικούς έχουν καλύτερη επιβίωση καταλαβαίνει κανείς τη σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης.
Ψηλάφησα κάτι. Πόσο ανησυχητικό είναι;
Τα περισσότερα πράγματα που ψηλαφά μία γυναίκα- ιδιαίτερα στις ηλικίες κάτω των 35 είναι καλοήθειες. Σίγουρα πάντως πρέπει να δει κάποιον ειδικό μαστολόγο-χειρουργό μαστού για να διαλευκανθεί το θέμα.
Πονάει το στήθος μου. Είναι φυσιολογικό;
Η μασταλγία είναι πολύ συχνό σύμπτωμα σε όλες τις ηλικίες. Σπανίως συνδέεται με καρκίνο μαστού. Θα πρέπει να διευκρινισθεί αν πρόκειται για αληθή ή ψευδή μασταλγία, δηλαδή αν ο πόνος προέρχεται όντως από το μαστό ή έχει μυοσκελετική αιτιολογία. Μόνο στο 3% των καρκίων μαστού οι γυναίκες αναφέρουν από μόνες τους πόνο.
Υπάρχει καρκίνος μαστού στην οικογένεια. Τι πρέπει να κάνω;
Σε αυτήν την περίπτωση η γυναίκα πρέπει να απευθυνθεί σε νεαρή ηλικία (γύρω στα 25 ή και πιο πριν) στον ειδικό για να λάβει κάποιες οδηγίες και να μπορέσει να καταρτιστεί ένα αναλυτικό οικογενειακό ιστορικό. Ο μαστολόγος- χειρουργός μαστού θα πρέπει να εξετάσει αν υπάρχει ανάγκη να γίνει γονιδιακός έλεγχος στην οικογένεια. Αν υπάρχει καρκίνος ωοθηκών στην οικογένεια ο γονιδιακός έλεγχος είναι επιβεβλημένος.
Αν βρεθεί κάτι στο μαστό μου θα χρειαστώ χειρουργείο;
Το πρώτο βήμα είναι η καλή κλινική εξέταση και ο ενδελεχής ακτινολογικός έλεγχος. Μετά θα πρέπει να αποφασισθεί αν το εύρημα χρειάζεται απλώς παρακολούθηση ή χρήζει βιοψίας. Αν χρειάζεται βιοψία αυτή κατά κανόνα γίνεται στο ιατρείο υπό υπέρηχο με τοπική αναισθησία ή στο μαστογράφο στερεοτακτκά (σε συνεννόηση με το χειρουργό μαστού αν πρόκειται για αποτιτανώσεις). Στην εποχή μας δεν πάμε ποτέ κατευθείαν στο χειρουργείο. Η βιοψία με κόπτουσα βελόνη στο ιατρείο μπορεί να γλιτώσει την ασθενή από ένα άσκοπο χειρουργείο. Αν πάλι το χειρουργείο κριθεί τελικά απαραίτητο πάμε προετοιμασμένοι έτσι ώστε να γίνει ένα χειρουργείο, με σύγχρονο τρόπο (λεμφαδένας φρουρός, ογκοπλαστική χειρουργική) και καλό αισθητικό αποτέλεσμα.
Αν βρεθεί κακοήθεια στη βιοψία χρειάζομαι μαστεκτομή;
Η μαστεκτομή για καρκίνο του μαστού δεν αυξάνει καθόλου την επιβίωση και πρέπει να αποφεύγεται γιατί-όσο καλή και να είναι η πλαστική αποκατάσταση- η ίδια η μαστεκτομή είναι μία ακρωτηριαστική επέμβαση για τη γυναίκα. Αν για κάποιο λόγο (πχ. πολυκεντρικός καρκίνος) πρέπει να γίνει μαστεκτομή αυτή γίνεται στις μέρες μας στο ίδιο χειρουργείο με την πλαστική αποκατάσταση. Οι τομές είναι κάτω από το στήθος και δεν φαίνονται. Επίσης διατηρούνται οι θηλές αν δεν υπάρχει αντένδειξη. Το αισθητικό αποτέλεσμα είναι πολύ καλό και πολύ φυσικό.
Αν κάνω μόνο ογκεκτομή θα είναι ο μαστός μου όπως πρώτα;
Η ογκοπλαστική χειρουργική που ξεκίνησε στην κεντρική Ευρώπη και εξαπλώθηκε ιδιαίτερα την τελευταία 25ετία μάς βοηθά να διατηρήσουμε το μαστό στο αρχικό του σχήμα και να αποφύγουμε τη μαστεκτομή. Τα ογκολογικά και αισθητικά αποτελέσματα είναι πολύ καλά. Η ογκοπλαστική χειρουργική γίνεται από τον ειδικό χειρουργό μαστού στο ίδιο χειρουργείο με την εκτομή του όγκου. Ο χειρουργός πρέπει να έχει εκπαιδευθεί ειδικά στις σύγχρονες ογκοπλαστικές τεχνικές.
Δεν τοποθετούνται ξένα υλικά (ενθέματα κλπ.) παρά μόνο αν γίνει μαστεκτομή με άμεση αποκατάσταση στο ίδιο χειρουργείο, οπότε κατά κανόνα διατηρούνται το δέρμα και οι θηλές.