Μαστολογία

Η μαστολογία και η χειρουργική μαστού άλλαξαν ριζικά τα τελευταία 20 χρόνια. Ποιές είναι οι κύριες εξελίξεις στη σύγχρονη χειρουργική μαστού:

  1. Η τεράστια πρόοδος των ακτινοδιαγνωστικών τεχνικών (ψηφιακή μαστογραφία, σύγχρονοι υπέρηχοι μαστού υψηλής ευκρίνειας, ελαστογραφία shearwave, μαγνητική τομογραφία μαστού, τομοσύνθεση) που μας επιτρέπουν ανιχνεύσουμε τους όγκους πολύ νωρίς, συχνά μάλιστα σε μη διηθητικά στάδια, βελτιώνοντας έτσι κατά πολύ την πρόγνωση των ασθενών.
  2. Καταργήθηκε η ανοιχτή βιοψία μαστού στο χειρουργείο υπό γενική νάρκωση. Η βιοψία μαστού με κόπτουσα βελόνη (Core biopsy) μπορεί να γίνει γρήγορα και ανώδυνα στο ιατρείο με υπερηχογραφική καθοδήγηση. Με ένα ειδικό πιστολάκι λαμβάνουμε ιστό από τον όγκο και όχι μόνο κύτταρα, όπως παλαιότερα με την κυτταρολογική δια λεπτής βελόνης (FNA). Σε περίπτωση προχωρημένου καρκίνου ή σε κάποιους συγκεκριμένους τύπους όγκου μπορούμε με βάσει αυτή τη βιοψία να δώσουμε πρώτα χημειοθεραπεία προκειμένου να μικρύνει ο όγκος και να ακολουθήσει αργότερα το χειρουργείο. Σε κάποιες περιπτώσεις ασθενών μπορούμε να αποφύγουμε έτσι τη μαστεκτομή.
  3. Μειώθηκαν κατά πολύ οι ενδείξεις της μαστεκτομής. Αρχικά απεδείχθη από πολλές προοπτικές πολυκεντρικές μελέτες ότι η μαστεκτομή δεν προσφέρει τίποτε στην επιβίωση. Στη συνέχεια οι ενδείξεις της περιορίστηκαν όλο και περισσότερο. Πλέον έχουμε μεγάλες μελέτες 20ετίας που δείχνουν ότι η μαστεκτομή δεν προσφέρει τίποτα στην επιβίωση, παρά μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.
  4. Τα τελευταία χρόνια η επικράτηση της ογκοπλαστικής χειρουργικής κατέστησε τη διατήρηση του μαστού εφικτή σε όλο και περισσότερες άσθενείς. Η ογκοπλαστική χειρουργική συνδυάζει την ορθή ογκολογική χειρουργική με πλαστικές τεχνικές που οδηγούν ένα καλό αισθητικό αποτέλεσμα, άμεσο και απώτερο, ακόμα και εάν ο όγκος βρίσκεται σε δυσμενή θέση. Αντιθέτως, εάν ένας χειρουργός δεν γνωρίζει τις τεχνικές αυτές αναγκάζεται να προβεί πολύ πιο συχνά σε μαστεκτομή για να αποφύγει ένα άσχημο αισθητικό αποτέλεσμα. Αυτό επηρεάζει πολύ αρνητικά τη ζωή και την ψυχολογία της ασθενούς και την αναγκάζει σε περαιτέρω επεμβάσεις και συνήθως στη χρήση ξένων υλικών, με χειρότερο απώτερο αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα και πιθανές επιπλοκές. Η δυσμενής θέση του όγκου (κάτω πόλος, έσω τεταρτημόρια, ντεκολτέ) δεν αποτελεί πλέον ένδειξη μαστεκτομής. Ακόμα όμως και στις λιγότερο δυσμενίς θέσεις (πχ. άνω έξω τεταρτημόριο) οι ογκοπλαστικές τεχνικές προσφέρουν πολύ ανώτερα αποτελέσματα χωρίς να επηρεάζεται καθόλου το ογκολογικό αποτέλεσμα.
  5. Η επικράτηση της τεχνικής του λεμφαδένα φρουρού (sentinel lymph node) κατέστησε περιττό το λεμφαδενικό καθαρισμό της μασχάλης στα 2/3 των ασθενών. Η τεχνική αυτή που εφαρμόζεται πλέον υποχρεωτικά σε όλα τα διαπιστευμένα κέντρου μαστού του εξωτερικού ανιχνεύει με τη βοήθεια ραδιοφαρμάκου τον πρώτο λεμφαδένα στον οποίο θα πήγαιναν τα καρκινικά κύτταρα. Αυτός αποστέλλεται κατά τη διάρκεια του χειρουργείου για ταχεία βιοψία. Αν αυτή είναι αρνητική, δηλαδή δεν υπάρχουν καρκινικά κύτταρα στο λεμφαδένα, τότε δε χρειάζεται να αφαιρεθούν άλλοι λαμφαδένες από τη μασχάλη. Ο χειρουργός που εφαρμόζει τη μέθοδο του λεμφαδένα φρουρού πρέπει να έχει εκπαιδευθεί σε αυτή σε διαπιστευμένα κέντρα για να είναι φερέγγυα η τεχνική.

Με αυτά τα δεδομένα μπορούμε να πούμε το εξής για το ιατρείο μας:

Στην προσέγγιση των ασθενών το ιατρείο λειτουργεί με βάση της Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες για τη Διάγνωση και τη Θεραπεία του Καρκίνου του Μαστού και παρακολουθεί συνεχώς τις διεθνείς ερευνητικές εξελίξεις. Συνεργάζεται με διακεκριμένους ακτινοδιαγνωστές μαστού, παθολογοανατόμους, ακτινοθεραπευτές, ογκολόγους και πλαστικούς χειρουργούς. Επίσης υπάρχει η δυνατότης υποστήριξης από ειδική ψυχολόγο ή ψυχίατρο, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο και η ασθενής επιθυμεί ογκοψυχολογική υποστήριξη. Στο ιατρείο μας αναλαμβάνουμε τα εξής:

  1. Ετήσιο προληπτικό μαστολογικό έλεγχο για όλες τις γυναίκες (ιστορικό, κλινική εξέταση, εκτίμηση μαστογραφίας, υπερήχων μαστού ή μαγνητικής). Στα πλαίσια της μαστολογικής εξέτασης διενεργείται πάντα ένας βασικός υπερηχογραφικός έλεγχος.
  2. Κατάταξη των ασθενών σε συγκεκριμένη ομάδα με βάσει τον κίνδυνό της να εμφανίσει καρκίνο του μαστού σε μια συγκεκριμέμη περίοδο (ασθενείς χαμηλού, μέσου, υψηλού και πολύ υψηλού κινδύνου).
  3. Συμβουλευτική και παρακολούθηση ομάδων υψηλού κινδύνου. Στις γυναίκες υψηλού κινδύνου η παρακολούθηση είναι πιο στενή. Σε κάποιες γυναίκες μπορεί να συστηθεί ο γονιδιακός έλεγχος για καρκίνο μαστού ή μαστού και ωοθηκών και η αντίστοιχη στενή παρακολούθηση ή προφυλακτική αντιμετώπιση.
  4. Προεγχειρητικές βιοψίες ύποπτων αλλοιώσεων στο μαστό υπό υπερηχογραφικό έλεγχο ή στερεοτακτικές βιοψίες όταν υπάρχει ένδειξη.
  5. Όλη τη γκάμα των χειρουργικών επεμβάσεων στο μαστό με έμφαση στις ογκοπλαστικές τεχνικέςστον καρκίνο του μαστού, στις οποίες η κ. Αναστασάκου έχει εξειδικευθεί. Ο σκοπός των τεχνικών αυτών είναι η ασφαλής εξαίρεση του καρκίνου από ογκολογικής απόψεως και η σύγχρονη επίτευξη καλού αισθητικού αποτελέσματος. Οι σύνθετες αυτές τεχνικές συνεισφέρουν τα μέγιστα στην αποφυγή της μαστεκτομής όταν ο όγκος βρίσκεται σε δυσμενή θέση.
  6. Τεχνική λεμφαδένα φρουρού στον καρκίνο του μαστού. Η τεχνική αυτή πρέπει να εφαρμόζεται με βάση τις Ευρωπαικές Κατευθυντήριες αντί για το λεμφαδενικό καθαρισμό της μασχάλης στον καρκίνο του μαστού προς αποφυγήν των επιπλοκών του λεμφαδένικου καθαρισμού της μασχάλης, ο οποίος δεν είναι απαραίτητος στα 2/3 των ασθενών. Για να εφαρμοστεί σωστά πρέπει ο γιατρός να έχει εκπαιδευθεί σε ειδικό Διαπιστευμένο Κέντρο Μαστού που να έχουν μετρήσει τα ποσοστά επιτυχίας τους.
  7. Σύγχρονη ή απώτερη αποκατάσταση όταν η μαστεκτομή είναι απαραίτητη σε συνεργασία με πλαστικούς χειρουργούς εξειδικευμένους στον καρκίνο του μαστού.
  8. Άμεση μετεγχειρητική φροντίδα στο σπίτι από εξειδικευμένη νοσηλεύτρια μαστού (breast care nurse) σε ασθενείς που το έχουν ανάγκη.
  9. Λήψη εξατομικευμένων προεγχειρητικών και μετεγχειρητικών θεραπευτικών αποφάσεων (tailored therapy) σε συνεργασία με όλους τους ειδικούς μετά από διεπιστημονικό ογκολογικό συμβούλιο (IDC- Interdisciplinary Conference).
  10. Μετεγχειρητική και απώτερη παρακολούθηση (follow-up) στον καρκίνο του μαστού σε συνεργασία με ειδικούς ογκολόγους.
  11. Ψυχολογική υποστήριξη στο ιατρείο και όπου απαιτείται από εξειδικευμένη σε ογκολογικά περιστατικά ψυχολόγο ή ψυχίατρο.